Een van de meest sublieme films van het jaar tot nu toe weerspiegelt hoe onze herinneringen, hoezeer we ze ook vasthouden, verloren kunnen gaan door de tijd.
Deze recensie maakte oorspronkelijk deel uit van onze verslaggeving van het Toronto International Film Festival in 2022.
Er zijn films die erin slagen om de fragmenten van de herinnering zo grondig tot leven te brengen dat je het gevoel hebt dat je tegelijkertijd over je eigen leven nadenkt. Aftersunde verbluffende speelfilmdebuut van schrijver-regisseur Charlotte Wells, is zo’n werk. Hoewel het duidelijk reflecteert over het verleden en de manier waarop we het ons herinneren als we de toekomst ingaan, heeft het een blijvende kwaliteit die ervoor zorgt dat het een film is die voor altijd in je geest zal echoën.
De film plaatst ons bij de jonge Sophie (Frankie Corio) die met haar vader Calum (Paul Mescal). Ze zijn het met z’n tweeën, hoewel dit grotendeels bij elkaar lijkt te passen, aangezien ze aanvankelijk afwisselend momenten van vredige ontspanning en vreugdevol spel afwisselen. Hun tijd is echter beperkt, omdat geen enkele vakantie voor altijd kan duren, zelfs als we dat zouden willen. Sophie is op haar slimme en dwaze manier begonnen de wereld om haar heen scherp te observeren. Ze is op de leeftijd dat er nog veel nieuw is, maar op een manier die ze kan gaan begrijpen. Een groot deel hiervan omvat haar vader die, ondanks de manier waarop hij zich probeert af te sluiten, vaak wordt getroffen door plotselinge momenten van duisternis. De film wordt gefilterd door de ogen van Sophie die duidelijk om haar vader geeft, maar niet zeker weet wat ze moet denken van een jonge man die duidelijk in de problemen zit. Hij is geen onaardig persoon, alleen iemand die diep onzeker is over zichzelf en welke rol hij als vader zal hebben terwijl hij nog steeds probeert zijn eigen leven te bepalen.
Er is een stille, diepe poëzie om dit allemaal te zien gebeuren, aangezien de film zowel eindeloos geduldig als moeiteloos evenwichtig aanvoelt. Elke scène tussen de vader en dochter voelt zo volledig geleefd, wat zorgt voor een ervaring waarbij je begint te vergeten dat je een film aan het kijken bent, in tegenstelling tot slechts twee mensen die samen een moment delen. Er is zoveel om je in te laten onderdompelen, want de details van elk moment zijn overweldigend en minimalistisch.
Het laat zien dat een eenvoudig verhaal kan zingen, juist omdat het schoonheid vindt in het alledaagse. De dialoog is zo natuurlijk en toch niet minder resonerend als we zien dat Mescal alle angstaanjagende nuances van Calum naar voren brengt. Er is iets dat zwaar op hem drukt, wat de film net als hij voor zijn dochter verborgen houdt, wat zorgt voor een complexe cocktail van een personage. Hij kan een dubbeltje draaien, gaande van charmanter en komischer tot somberder met een subtiele verandering in uitdrukking. Het ene moment dat Calum alleen voor zichzelf neemt, laat zien hoe gebroken hij is ondanks al zijn zachte bravoure die hij naar voren brengt. Ondanks alle uitdagingen die het zijn van een kindacteur met zich mee kan brengen, mist Corio ook geen enkele beat in een dynamische debuutvoorstelling.
Alles heeft een tragedie, want we voelen hoe vluchtig deze keer dat Calum en Sophie kunnen delen, werkelijk is. Op een gegeven moment vraagt ze zich hardop af waarom ze niet gewoon hier blijven en hun dagen doorbrengen met rondspringen van de ene plaats naar de andere. Het is een onschuldige regel, bijna een wegwerpartikel, maar het heeft een verwoestende impact. Er zijn talloze momenten zoals deze, omdat elk gesprek, zelfs dat over gewone onderwerpen, kostbaar aanvoelt op een manier waar we niet altijd de vinger op kunnen leggen. De hele ervaring wordt verzocht door een dreigend gevoel van verlies, alsof deze hele tijd er een is die onvermijdelijk voor altijd door onze vingers zal glippen.
Veel hiervan komt van hoe de film gebruik maakt van terugkerende homevideo’s, die vaak in langere reeksen worden afgespeeld terwijl de twee samen praten. Sophie lijkt zich bewust van het verdriet dat haar vader opslokt en wil hem ernaar vragen, hoewel ze vaak niet de juiste woorden heeft om dat te doen. Door deze momenten vast te leggen, lijkt ze er herinneringen van te willen maken, zodat ze ze later beter kan begrijpen. Het creëert sneetjes leven in wat toch al een slank stukje leven is, alsof het steeds minder wegsnijdt uit de tijd dat er maar een beperkt deel bewaard kan blijven. Ze klampen zich allebei vast aan momenten in hun leven die maar zo lang kunnen duren.
Een groot deel van de film heeft een bijna dromerige kwaliteit, vooral in de glimpen die we krijgen van Calum, waar hij uit de hoofdsetting wordt verwijderd. We vangen alleen elk ander frame op als hij in een soort club lijkt te zijn met een stroboscooplicht waardoor hij in de tijd bevroren blijft. Dit alles heeft steeds meer invloed naarmate het meer wordt gebruikt en hoe het uiteindelijk wordt opgenomen. De manier waarop muziek in een bepaalde slotreeks wordt gelegd, doorsnijdt alle liminaliteit van tijd en ruimte. Het wordt een zintuiglijke ervaring die suggestief en toch precies is en duidelijk maakt hoe alles onder controle blijft van Wells. De montage is ook magnifiek en houdt de beweging vast op een manier die even betoverend als melancholisch is.
Er is een durf voor veel van de manier waarop het allemaal verschuift naar meer emotioneel kortstondig, maar er is geen betere manier om de ongrijpbare emotionele toestanden die worden uitgedrukt vast te leggen. De manier waarop de beelden allemaal over het scherm dansen in flitsen van schittering die de barrières tussen vorm en gevoel wegnemen totdat ze één worden, is ronduit spectaculair. Dit kan gemakkelijk wat wankelen, maar het dient als een filmische omhelzing die de kracht heeft om de adem uit je te persen totdat er niets meer over is. Het spoelt over je heen en raakt je met golf na golf van levendigheid totdat het vervolgens het kleed onder je vandaan trekt. Wat overblijft is een herinneringswerk, dat overloopt van alle geneugten en pijnen van het terugkijken, dat laat zien hoe zwak onze verbinding met het verleden werkelijk kan zijn. Na alles is gezegd en gedaan, het zijn films als Aftersun die de tand des tijds zal doorstaan, lang nadat we weg zijn.
Beoordeling: A+
Aftersun draait nu in de bioscoop.
