The Handmaid’s Tale introduceerde onlangs een imitatie van Hong Kong met het nieuwe Bethlehem-project van Gilead, een hint naar de gedoemde droom van commandant Lawrence.
Het volgende bevat spoilers voor The Handmaid’s Tale seizoen 5, aflevering 8, “Motherland”, nu gestreamd op Hulu.
HBO’s The Handmaid’s Tale heeft veel te zeggen over autoritaire regimes, naast een overvloed aan andere dingen. In de aflevering “Motherland” van seizoen 5 raakt de show echter een unieke politieke situatie die zelden in de reguliere media wordt genoemd, en lijkt deze te gebruiken om te wijzen op het lot van Commander Lawrence’s New Bethlehem.
Zoals hij het uitlegde, zouden de mensen van Nieuw-Bethlehem niet onderworpen zijn aan dezelfde regels en hetzelfde theocratische systeem als de rest van Gilead. Het zou bestaan als een regio van Gilead die opereert onder een afzonderlijk regeringssysteem, vrij van klassen zoals Dienstmaagden en Martha’s, vrij van de vervolging die Gilead drijft.
De verbinding tussen Lawrence en China’s Deng Xiaoping
In de aflevering is het commandant Lawrence zelf die de aard van New Bethlehem uitlegt en de vergelijking maakt tussen zijn speciale autonome regio Gilead en Hong Kong, een echte regio met een vergelijkbare relatie met de door de Communistische Partij geleide Volksrepubliek China (PRC). Iets meer dan twee decennia lang werkte het volgens het principe “één land, twee systemen”, bedacht door de voormalige Chinese opperste leider Deng Xiaoping, met wie commandant Lawrence veel kwaliteiten lijkt te delen. De twee delen zelfs titels: Lawrence wordt consequent de ‘Architect van Gilead’ genoemd, terwijl Deng Xiaoping vaak de ‘Architect van het moderne China’ wordt genoemd.
In een notendop, Deng Xiaoping was van 1978 tot 1989 de leider van China en hield toezicht op een aantal grote veranderingen op zowel het Chinese vasteland als Hong Kong. Hij had een lange geschiedenis bij de Chinese Communistische Partij en speelde een belangrijke rol bij de opbouw van het China van Mao Zedong. Maar na de chaos en het wijdverbreide geweld die Mao’s rampzalige Culturele Revolutie kenmerkten, raakte Deng schijnbaar gedesillusioneerd door de richting van de CCP. Hij kreeg ruzie met Mao en werd gezuiverd, om enige tijd na Mao’s dood terug te keren als de opperste leider.
Het was tijdens dit tijdperk dat China zich voor het grootste deel begon af te scheiden van het Mao Zedong-denken. Meer in het bijzonder begon het af te wijken van het model van de commando-economie en het aangaan van functionerende relaties met de rest van de wereld. Het was ook in deze tijd dat Deng en de voormalige Britse premier Margaret Thatcher onderhandelden over de voorwaarden die uiteindelijk zijn vastgelegd in de Chinees-Britse gezamenlijke verklaring – de voorwaarden van de overdracht van Hong Kong van het Britse rijk aan de VRC, met de belofte het democratische systeem te behouden . Volgens sommigen, namelijk Martin Lee (die de basiswet van Hong Kong opstelde), hoopte Deng dat Hong Kong zou groeien als een democratie en dat de vooruitgang en het succes zich zouden verspreiden naar het vasteland van China.
Deng en zijn hoop voor Hong Kong weerspiegelen heel goed commandant Lawrence en zijn benadering van het creëren van verandering in heel Gilead, waarbij hij probeerde te werken vanuit het systeem dat ze hielpen creëren om het volledig te transformeren. Terwijl ze proberen de schade die ze hebben veroorzaakt in sommige gebieden ongedaan te maken, zijn ze geen van beiden goede mensen.
Spijt is niet altijd een stap in de richting van verlossing. Lawrence is nog steeds verantwoordelijk voor het onderdrukkende systeem van Gilead en is nog steeds verantwoordelijk voor de Kolonies. Deng Xiaoping – hoewel China zou willen dat mensen het zouden vergeten – is verantwoordelijk voor het bloedbad op het Tiananmen-plein, waarbij pro-democratische demonstranten werden afgeslacht door het Chinese leger op bevel van Deng. De overeenkomsten zijn duidelijk opzettelijk, maar zoals gezegd, als het publiek wil weten of New Bethlehem al dan niet kan slagen, moeten ze misschien kijken naar de geschiedenis van Hong Kong.
Hoe nieuw Bethlehem parallel loopt met de democratie van Hongkong
Vanaf 1997 kreeg Hong Kong 50 jaar democratie en een vrijemarkteconomie onder de Chinees-Britse gezamenlijke verklaring, maar dat weerhield de VRC er niet van om te proberen zijn vrijheden af te breken en te voorkomen dat de regering van Hong Kong echt de wil van het volk. Er werden onderwijshervormingen voorgesteld, debatten over algemeen kiesrecht, en hoewel Hong Kong een decennium of zo enige schijn van vrijheid genoot, stortte het allemaal in elkaar in 2019, toen de mensen er genoeg van hadden en de pro-democratische beweging in Hong Kong explodeerde .
Demonstranten gingen met miljoenen de straat op om hun frustratie over de CCP te uiten, die voortdurend over de regio opdoemde. Als reactie daarop legde Peking Hong Kong een draconische nationale veiligheidswet op, zo vaag geformuleerd dat de regering deze kon gebruiken om de vrijheid van meningsuiting, de persvrijheid, de vrijheid van vergadering en meer volledig te vernietigen. Twee jaar later en Deng’s “één land, twee systemen”-principe is effectief ongedaan gemaakt en degenen die zijn gevlucht, hebben gemeenschappen en organisaties over de hele wereld gevormd om de democratie in Hong Kong en een einde aan de CCP te blijven verdedigen.
Net als bij de CCP lijken de commandanten van Gilead constant te strijden om de macht. Hoewel commandant Lawrence zichzelf met succes boven de andere commandanten lijkt te hebben geplaatst, kan dit niet blijven duren. Zonder Lawrence zal New Bethlehem – ervan uitgaande dat het project ooit van de grond komt – waarschijnlijk niet lang duren voordat een andere commandant en zijn trawanten het beginnen af te breken en het opnieuw te assimileren in het gedrocht van Gilead, waarbij Martha’s langzaam opnieuw wordt geïntroduceerd en dienstmaagden, die elk excuus gebruiken dat ze kunnen, als ze er niet in slagen de oude klassen met geweld af te dwingen.
Het is verre van een perfecte vergelijking en er zijn natuurlijk complexere zaken aan verbonden. Het verhaal van de dienstmaagd’s antagonisten zijn geen aanpassing van deze specifieke autocratie en commandant Lawrence is geen weerspiegeling van één enkele politieke figuur. Maar het gebruik van Hong Kong in deze specifieke allegorie is interessant en lijkt veel te zeggen over de boog van Lawrence. Soms komen de beste bedoelingen te laat en voor echte verandering is een kracht van buitenaf nodig — zoals June Osborne — die begrijpt dat een systeem dat zo diep corrupt is als dat van Gilead niet in staat is om blijvende oplossingen te produceren.
Wat nieuw Bethlehem betekent voor juni
Wat de show betreft, is het voor het publiek onmogelijk om zeker te weten of New Bethlehem de weg van Hong Kong gaat of niet. Hoewel, als kijkers iets hebben geleerd van The Handmaid’s Tale, het is dat dromen gemakkelijk verdorren in Gilead en de macht onder de commandanten op elk moment kan verschuiven. Er zijn veel fatsoenlijke mensen voor nodig om ervoor te zorgen dat een droom als die van Lawrence kan slagen. Maar zoals June zelf ooit tegen Esther zei: ‘Gilead maakt het heel moeilijk om goed te zijn.’
Het aanbod van Lawrence aan juni lijkt daarom des te onaantrekkelijker. Zelfs als ze haar wantrouwen jegens Lawrence en Gilead zou wegwuiven, is er niets dat ervoor zorgt dat ze niet door de pijn en paniek hoeft te gaan die ze heeft doorstaan om er weer helemaal uit te komen. New Bethlehem is een droom die is bedacht door een wanhopige man die probeert de nachtmerrie ongedaan te maken die hij heeft helpen opbouwen.
Kijk of New Bethlehem al dan niet slaagt in The Handmaid’s Tale, beschikbaar voor streaming op Hulu.
