Wat als Heather’s moordenaar(s) meer… menselijk waren?
Hoewel het zeer verdeeldheid zaait, kunnen maar weinigen de invloed betwisten Het Blair Witch-project had op het horrorgenre en de erfenis die het op zijn pad achterliet. Dankzij een geniale marketingcampagne heeft het een aantal kijkers voor de gek gehouden door te denken dat het echt beeldmateriaal was, en zelfs na al die jaren blijft het een van de meest meeslepende en geloofwaardige stukken found-footage-horror ooit gemaakt. Zijn toewijding aan realisme gedurende de looptijd en de naturalistische uitvoeringen van Heather Donahue (Heide), Michael Williams (Mike), en Joshua Leonard (Josh) wekte een angst op die zelden werd herhaald in het subgenre found footage. Werken aan een scenario van 35 pagina’s door duo te regisseren Daniel Myrick en Eduardo Sanchez, weet de film onmetelijke hoeveelheden spanning te creëren zonder iets in het echt te laten zien. De ware horror verbergt zich buiten beeld en openbaart zich niet. Maar wat als er helemaal niets te onthullen viel?
De film opent met een verplicht tekstblok waarin wordt uitgelegd hoe de beelden zijn teruggevonden na de verdwijning van de drie filmstudenten. Hierna horen we meerdere interpretaties van het Blair Witch-volksverhaal. De legende wordt verteld door middel van een reeks interviews met de inwoners van Burkittsville (voorheen bekend als Blair), en hierdoor horen we dat huiveringwekkende verhaal van Rustin Parr en hoe hij zeven kinderen vermoordde door ze naar zijn kelder te lokken. Hij zou er een in de hoek laten staan terwijl hij de andere doodde, omdat hij zogenaamd niet kon staan dat hun ogen naar hem keken. Al deze moorden, beweert Parr, werden door hem gepleegd terwijl hij onder invloed was van de Blair Witch. Er zijn andere verhalen over vermiste kinderen en rituele moorden waar de lokale bevolking over vertelt, die er allemaal op wijzen dat het bos wordt bewoond door een wraakzuchtige, moordzuchtige heks.
De oprechtheid en de nadruk dat deze verhalen echt zijn, zijn genoeg om iedereen te intrigeren, en hoewel deze scènes het publiek context en perspectief bieden, demonstreren ze ook de kwetsbaarheid van Heather met grote ogen. Ze lijkt snel in de verhalen te geloven, en toch is ze nogal minachtend voor iedereen die zich niet bewust is van of sceptisch is over de Blair Witch-legende. Dit maakt haar later een gemakkelijk doelwit. Het is duidelijk dat de legende echt is voor sommige van de lokale bevolking, maar dat is alles; een legende, en het kopen ervan – zelfs gewoon uit nieuwsgierigheid – is wat Heather doodt. Hoewel het lijkt alsof de Blair Witch degene is die achter de moorden zit, zijn er subtiele suggesties dat ze dat niet is, vanwege het simpele feit dat ze niet bestaat.
Heather loopt voorop in de documentaire. Het is haar passieproject en als het mis gaat, is zij de enige wiens gedrag consistent blijft. Josh en Mike vertonen zeer ongebruikelijk gedrag, dat niet altijd overeenkomt met de situatie waarin ze zich bevinden. Vooral Mike is enorm onwaarschijnlijk en maakt een slechte situatie nog erger door te beweren dat hij hun enige kaart in de kreek heeft geschopt. Hij slaagt er niet in een overtuigende reden te geven waarom hij het deed en zowel Heather als Josh reageren hier terecht woedend op. In het begin lijken Mike en Heather zichzelf aan elkaar voor te stellen, dus Heather is instinctief voorzichtiger om hem heen. In het bos vertoont Mike alarmerende tekenen van een losgeslagen persoonlijkheid, en hij varieert van onbevreesd tot laf. Aangezien Heather het grootste deel van de film achter de camera zit, voelt het publiek zich natuurlijk meer verbonden met haar, wat het gedrag van Mike en Josh ongebruikelijker maakt omdat ze tegen haar lijken samen te werken, vooral in de tweede helft van de film. De spanning tussen de drie leads is bijna net zo hoog als de spanning die wordt opgebouwd rond de mogelijkheid van de aanwezigheid van de Blair Witch.
De film gaat minder over een heks die zich verstopt in de schaduw, maar meer over hoe de drie personages omgaan met verdwaald zijn in het bos. Het eindeloze doolhof van bomen is een primaire oorzaak van de problemen van de personages. Horrorfilms op één locatie – zoals De glans en De vuurtoren – hebben laten zien welke verwoestende tol het van iemands geest kan eisen. Voeg een lokale legende over een heks toe en het is geen wonder dat hun documentaire tragisch eindigde. Mike en Josh, die lijden aan roekeloosheid en irrationaliteit, richten hun aandacht op Heather en bedenken een plan om haar te vermoorden. Er zijn veel gelegenheden waarin ze tegen haar samenwerken alsof ze onder één hoedje spelen en opzettelijk dingen voor haar weghouden. Ze maken haar allebei belachelijk omdat ze nat is geworden, en Josh bespot haar hard door de camera in haar gezicht te gooien, en Mike beledigt haar vaak verbaal. De theorie dat Josh en Mike degenen zijn achter de dood van Heather is in het verleden opgedoken, maar het publiek heeft moeite gehad om een mogelijk motief te bedenken.
Er zijn verschillende redenen waarom Josh en Mike Heather willen vermoorden. Ze raken steeds meer gefrustreerd door haar omdat ze ze verdwaalt en ze constant filmt. Josh en Heather hebben duidelijk ook een geschiedenis, die niet wordt onderzocht, maar meer wordt gesuggereerd in de spanning die tussen hen ontstaat. Een slechte breuk tussen hen in de aanloop naar de opnames van de documentaire zou hun enigszins confronterende relatie verklaren. De spanning tussen Mike en Heather is duidelijker en wordt alleen maar versterkt als Josh vermist wordt en ze met z’n tweeën zijn in de laatste act. Een eenvoudigere, meer gruwelijke reden zou kunnen zijn hoe de eindeloze zee van bomen die hen allemaal begraaft, ervoor zorgt dat Josh en Mike duistere daden verrichten om met paranoia en isolement om te gaan. Heather lijkt de waanzin te weerstaan en blijft haar ware zelf voor het geheel. Ze wordt emotioneel en vreest enorm voor haar leven, vooral nadat Mike en Josh afstand van haar nemen. De iconische verontschuldigingsscène is een hartverscheurend moment waarop Heather instort en zichzelf de schuld geeft van alles.
De beroemde stokfiguren impliceren sinistere gebeurtenissen, maar ze zijn niet zo ongewoon en kunnen een heel onschuldige verklaring hebben. Kinderen of locals hebben ze bijvoorbeeld gebouwd. De figuren zelf zijn voor Mike en Josh vrij gemakkelijk te repliceren om Heather nog meer bang te maken en haar kwetsbaar genoeg te maken om in de climax naar de kelder te worden gelokt. Hoe voor de hand liggend het ook mag klinken, het grootste bewijs dat erop wijst dat er geen heks is in The Blair Witch Project is het feit dat ze nooit echt op het scherm te zien is. The Blair Witch moet de meest iconische antagonist in het horrorgenre zijn die geen seconde schermtijd heeft. Ze wordt niet gezien of expliciet gehoord, maar haar aanwezigheid wordt gevoeld door alle verhalen die het trio hoort voordat ze het bos in gaan. Gezien wat het publiek weet, is het gemakkelijk om aan te nemen dat de Blair Witch de boosdoener is achter alles, maar aan de andere kant, wat we weten is ook wat Mike en Josh weten. Ze zijn allebei aanwezig voor de interviews met de lokale bevolking en kunnen Heather’s opwinding zien bij het horen van deze verhalen.
Er is geen concreet bewijs om het bestaan van de Blair Witch te bevestigen. Het publiek heeft waarschijnlijk een heel duidelijk beeld van haar in gedachten, maar dat komt allemaal door de subtiliteiten en implicaties binnen The Blair Witch Project. Het feit blijft dat, hoe sterk de aanwezigheid van de heks soms ook mag voelen, er alternatieve verklaringen zijn voor de gebeurtenissen in de film. Het is belangrijk om na te denken over wat er kan zijn gebeurd toen de camera niet aan het rollen was, en wat er tussen Josh en Mike zou kunnen zijn gezegd toen ze extreme woede jegens Heather begonnen te vertonen. Wat er met hen twee is gebeurd na de moord op Heather, is een raadsel, maar we hebben Mike nooit echt de kaart zien weggooien zoals hij beweerde, dus misschien hielden hij en Josh hem vast om een uitweg te vinden nadat hij Heather had vermoord. Het feit dat sommigen bij de release dachten dat de film zelf echt was, laat zien hoe sommige toeschouwers feiten niet van fictie kunnen onderscheiden, en niemand weet echt wat er buiten de camera gebeurt. De ware schittering van The Blair Witch Project is hoe de ambiguïteit ervan de weg vrijmaakt voor een overvloed aan theorieën.
